Peki Sigortalı açısından neler değişti.

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’nın “2016/21 Sayılı Genelgede Değişiklik” konulu 2021/13 Sayılı Genelgesi yayınlandı.

Buna göre, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının olduğu, meslek hastalığında ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde; analık ve hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır. Ancak, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki son bir yıl içerisinde 180 günden az kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olanlara hastalık ve analık halinde ödeneğe esas tutulacak günlük kazanç, iş göremezliğin başladığı tarihteki günlük prime esas kazanç alt sınırının iki katını geçemeyecektir.

Değişiklik Öncesi Rapor Parası Geri Ödemesi Nasıl Hesap Edilmekteydi?

İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ile analık hallerinde istirahat raporu alan sigortalıların rapor parasına esas olacak günlük kazanç, son 3 ayda SGK’ya bildirilen ücretlerin toplamı esas alınıp ödenen gün sayısına bölünmesi suretiyle hesap edilmekteydi.

Günlük kazanç hesap edildikten sonra, yatarak tedavilerde 1/2 ile çarpılarak, ayaktan tedavilerde ise 2/3 ile çarpılarak sigortalıya ödenecek günlük rapor parası hesap edilmektedir.

Örneğin; 3 Mayıs 2021 günü10 gün hastalık nedeniyle iş göremezlik raporu alan sigortalı kişinin son 3 ayda prim ödeme gün sayıları ve ücretleri şöyledir.

DÖNEMİ BRÜT ÜCRETİ ÖDENEN PRİM GÜN SAYISI

2021-NİSAN 3.750,00 30

2021-MART 3.750,00 30

2021-ŞUBAT 3.750,00 30

TOPLAM 11.250,00 90

Eski hali ile geri ödeme hesabında son 3 ayda SGK’ya 11.250,00 TL ücret ve 90 gün prim bildirildiği görülmektedir. Bu durumda rapor parasına esas olacak günlük kazanç 125 TL olacaktır. Sigortalı ayaktan tedavi görüp rapor süresinde hastanede yatmamıştır. Sonuç olarak 125 TL x 2/3 = 83.33 TL günlük rapor parası alacaktı. Örneğimizdeki 10 günlük raporun hastalık türünde alınmış olması nedeniyle ilk 2 gün için ödeme yapılmamakta ve bu bakımdan sigortalıya nihayetinde 8 x 83,33 = 666,64 TL rapor parası ödemesi yapılacaktı.

Peki, Yeni Hesaplama ile Rapor Parası Geri Ödemesi Nasıl Hesap Edilecek?

Düzenlemenin gerekçesinde, son 3 ayda sahte sigortalılık yapılarak ya da ücretleri yüksek gösterilmek suretiyle daha fazla rapor parası alınmasının önüne geçilmek istenmesi olduğu ve bu nedenle hastalık ve analık nedeniyle verilecek istirahatler için günlük rapor parası hesabında dikkate alınan son 3 aylık dönem yerine son 12 ay temel alınarak hesaplama yoluna gidileceği belirtilmiştir.

DÖNEMİ BRÜT ÜCRETİ ÖDENEN PRİM GÜN SAYISI

2021-NİSAN 3.750,00 30

2021-MART 3.750,00 30

2021-ŞUBAT 3.750,00 30

2021-OCAK 3.750,00 30

2020-ARALIK 3.500,00 30

2020-KASIM 3.500,00 30

2020-EKİM 3.500,00 30

2020-EYLÜL 3.500,00 30

2020-AĞUSTOS 3.500,00 30

2020-TEMMUZ 3.500,00 30

2020-HAZİRAN 3.500,00 30

2020-MAYIS 3.500,00 30

TOPLAM 43.000,00 360

Yapılan hesaplamada son 12 ayda SGK’ya43.000,00 TL ücret ve 360 gün prim bildirildiği görülmektedir. Bu durumda rapor parasına esas olacak günlük kazanç 119,44 TL olacaktır.

Sigortalı yine ayaktan tedavi görüp hastanede yatmamıştır. Sonuç olarak 119,44 TL x 2/3 = 79,63 TL günlük rapor parası alacaktır.

Örneğimizdeki 10 günlük raporun hastalık türünde alınmış olması nedeniyle ilk 2 gün için ödeme yapılmamakta ve bu bakımdan Sigortalıya 8 x 79,63 = 637,04 TL rapor parası ödemesi yapılacaktır.

Eski durumda Sigortalı, 666,64 TL rapor parası alabiliyorken yapılan yeni düzenleme ile birlikte 637,04 TL rapor parası alabilecektir. Yani 29,40 TL daha az rapor parası alacaktır.

Sonuç, Değerlendirme ve Yorum

Örneğimizde Asgari Ücretin üzerinde maaş alan bir sigortalı örneğini inceledik. Yeni düzenlemede asgari ücret üzerinde maaş alanlar için maddi bir kayıptan söz etmek mümkün görünüyor.

Ancak, asgari ücretliler için 5510 sayılı kanunun 18’inci maddesinde yer alan hüküm nedeniyle, rapor parasına esas olan kazanç, ödeneğe hak edilen tarihteki günlük asgari ücretin altında olamayacağındanherhangi bir maddi kayıptan bahsedilmeyecektir.

ÖZETLE; Yeni düzenleme ile birlikte asgari ücretin üzerinde çalışan sigortalılar için hastalık ve analık halindeki istirahatlerde rapor parası miktarında düşüş meydana gelebileceği ancak rapor tarihinden önceki son 1 yıl asgari ücretli çalışan sigortalılar için ise düşüş olmayacağı görülmektedir.

Bu arada umarım gerek olmaz ama İş kazası ve meslek hastalığı durumunda yine eskisi gibi hesap yapılacağından herhangi bir şekilde düşüş olmayacaktır.

Şimdilik bu kadar sonraki yazımızda görüşmek üzere. 22.05.2021

Selçuk Cançelik

cancelikselcuk@gmail.com

İş Hukuku Bilirkişisi

İnsan Kaynakları Yöneticisi